علیرضا نوری

استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

علیرضا نوری

استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

نژادپرستی و ملی‌گرایی افراطی در روسیة پس از شوروی (با تمرکز بر ج

نژادپرستی و ملی‌گرایی افراطی در روسیة پس از شوروی (با تمرکز بر جنبش کله پوستی ها)

چکیده
مشکلات و چالش‌های عدیدة دورة پس از شوروی از جمله بحران اقتصاد کلان، فقر وسیع، فساد گستردة اجتماعی و سیاسی، ضعف‌های اداری و اجرایی و از همه مهمتر بحران هویت ملی، جامعة روسیه را با مشکلات و ناهنجاری‌های عدیده‌ای مواجه کرده که گسترش پدیدة بیگانه‌هراسی و نژادپرستی در قالب‌های مختلف یکی از نمودهای ملموس آن است.  
ادامه مطلب ...

تغییر قانون اساسی روسیه و شائبه‌های بازگشت پوتین به قدرت

مقدمه
هرچند پوتین در پایان دور دوم ریاست جمهوری خود با عدم‌پذیرش تغییر قانون اساسی برای انتخاب شدن برای سومین بار، نشان داد که به اصل مهم دموکراسی‌ها یعنی گردش‌ آزاد نخبگان وفادار است،  
ادامه مطلب ...

ابعاد روسی تحولات اعتراضی در گرجستان

برخی تحلیل‌گران با اشاره به اینکه براندازی دولت ‌ساکاش‌ویلی یکی از اهداف اصلی روسیه از ورود به تقابل نظامی با گرجستان در اوستیای جنوبی بود، بر این باورند که این هدف با تحولات اعتراضی اخیر در این کشور در حال تعبیر است.  
ادامه مطلب ...

ماهیت و ویژگی‌ جناح‌های سیاسی در کرملین: نبرد قدرت

مقدمه
یکی از مهمترین ویژگی‌های دورة پس از شوروی متنوع و گسترده ‌شدنِ دامنة بازیگران و منافع آنها در ساختارهای سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اجتماعی است.  
ادامه مطلب ...

دخالت دولت و گروه‌های ذینفوذ در رسانه‌های روسیه: حاکمیت اولیگارش

دخالت دولت و گروه‌های ذینفوذ در رسانه‌های روسیه: حاکمیت اولیگارش

مقدمه

رسانه‌های جمعی از ارکان اصلی جامعة مدنی محسوب شده و از آنها به عنوان «رکن چهارم» دموکراسی و سلاح سیاسی نیرومند در مبارزة قدرت نام برده می‌شود.[1]  
ادامه مطلب ...

خروج ازبکستان از جامعة اقتصادی یورآسیا؛ اسباب و پیامدها

چکیده
جامعة اقتصادی یورآسیا از جمله نهادهای منطقه‌ای حوزة شوروی است که در مدت کوتاه عضویت ازبکستان در آن، هیچگاه «حس جامعه بودن» را برای آن متبادر نکرد و این کشور در نهایت با اسناد به برآورده نشدن انتظارات خود، تصمیم به خروج از آن گرفت.  
ادامه مطلب ...

بایسته‌های حضور روسیه در گروه هشت

مقدمه
حضور یک و نیم‌ دهه‌ای روسیه در «گروه هشت» چه به صورت میهمان، عضو ناظر و یا دائم همواره با انتقادها و ابراز تردید‌هایی در خصوص شایستگی آن برای حضور در این نهاد همراه بوده است.  
ادامه مطلب ...

پیش‌بینی سیاست خارجی روسیه در دورة مدودف: استمرار عمل‌گرایی

پیش‌بینی سیاست خارجی روسیه در دورة مدویدیف: استمرار عمل‌گرایی

مقدمه

بر اساس اعلام کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه سومین دورة انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور 12 اسفند برگزار خواهد شد.  
ادامه مطلب ...

سمت‌دهی به انتخابات: حربة کرملین برای حفظ قدرت

مقدمه
به طور معمول از انتخابات به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی وجود روندهای دموکراتیک در یک نظام سیاسی یاد می‌شود که کارویژة مهم انتقال قانونی و مسالمت‌آمیز قدرت و چرخش آزاد نخبگان در سطوح مختلف مدیریتی یک کشور از طریق آن محقق می‌شود.  
ادامه مطلب ...

مناطق و سیاست‌ خارجی در دورة پوتین

مقدمه
یکی از پیامدهای مهم فروپاشی شوروی بروز چالش‌های ذهنی و عینی در خصوص وجاهت اقتدار عمودی و سیستم متمرکز سیاسی بود که در دهة 70 (90 م) به نحو ملموسی در نوع رابطة مسکو و مناطق نمود بیرونی یافت.  
ادامه مطلب ...

ارتقاء جایگاه روسیه در عرصة جهانی و تنش با امریکا در دورة پوتین

چکیده
پوتین از ابتدای به دست گرفتن قدرت دستیابی به جایگاهی بایسته در معادلات جهانی و بازیابی موقعیت «قدرت بزرگ» روسیه را هدف اصلی دولت خود اعلام و با اتکاء به رویکردی واقع‌بینانه توانست روند صعودی منزلت‌‌یابی این کشور در سلسله ترتیبات نظام جهانی را به طور نسبی تا پایان ریاست‌جمهوری خود حفظ کند.  
ادامه مطلب ...

اصلاحات نظامی در دورة پوتین

چکیده
مرور تاریخ و فرهنگ سیاسی روسیه حاکی از آن است که نخبگان «سخت‌اندیش» این کشور همواره به مؤلفة نظامیِ قدرت به عنوان اولویتی غیرقابل اغماض می‌نگریسته‌اند.  
ادامه مطلب ...

فساد نهادینه در روسیه

مقدمه
به تبع فروپاشی شوروی و نابسامانی‌های عدیدة پس از آن فساد به پدیده‌ای نهادینه و فراگیر در روسیه تبدیل شده، حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور را به بصورت منفی زیر تأثیر قرار داده و چالشی مهم در روند توسعة آن بوده است. 
ادامه مطلب ...

تغییر یا تداوم: رویکرد روسیه در قبال سازمان «سی‌آی‌اس»

مقدمه
نشست غیررسمی سران «سی‌آی‌اس» 17 خرداد در حاشیة نشست جهانی اقتصاد در پترزبورگ با شرکت سران 12 کشور عضو از جمله دمیتری مدودف (برای اولین بار در مقام رئیس‌جمهور) برگزار شد.  
ادامه مطلب ...

استمرار تنش‌ها در روابط امریکا و بلاروس

تنش در روابط امریکا و بلاروس که پس از انتخابات ریاست‌جمهوری اسفند 1384 این کشور آغاز شده بود، 11 اردیبهشت با اخراج 10 دیپلمات امریکایی از بلاروس به اوج خود رسید.  
ادامه مطلب ...

جاه‌طلبی‌های نظامی روسیه

مقدمه
پس از فروپاشی شوروی توانمندی‌های نظامی روسیه همانند سایر بخش‌ها با افت قابل ملاحظه روبرو شد و این کشور جایگاه خود به عنوان ابرقدرت نظامی دوران جنگ سرد را به نحو محسوسی از دست داد.  
ادامه مطلب ...

تحول رویکردی در سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین

مقدمه
روندهای و تحولات سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین را به نحو آشکاری می‌توان از روندهای واقع در این حوزه‌ در دورة یلتسین متمایز دانست.  
ادامه مطلب ...

نمایش قدرت روسیه در موضوع استقلال کوزوو

مقدمه
سیاست خارجی روسیه در دورة پس از شوروی مراحل و تحولات مختلفی را پشت سر گذاشته است. در مرحلة اول (سال‌های 78-1370 (1999-1991)) و به عبارتی در دورة «فلجِ»[1] روسیه غرب با این کشور به عنوان یک شکست‌خورده رفتار می‌کرد.  
ادامه مطلب ...

مبارزه پوتین با فساد

چکیده
فساد به تبع نابسامانی‌های عدیدة دورة پس از فروپاشی شوروی به پدیده‌ای فراگیر در روسیه تبدیل شده، حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور را به بصورت منفی تحت تأثیر قرار داده و چالشی مهم در روند توسعة آن بوده است.  
ادامه مطلب ...

احزاب و فرآیند سیاست‌گذاری خارجی روسیه در دورة پوتین

چکیده
باز شدن نسبی فضای سیاسی روسیه در دهة 70 (90 م) با پویای نسبی احزاب در فرایند‌های سیاسی همراه بود. طی این دهه احزاب هر چند به طور نسبی متأثر از فضای متکثّر سیاسی و اجتماعیِ پس از فروپاشی شوروی به تقویت روندهای قانونی و مشارکت نظری و عملی در حوزه‌های مختلف از جمله حوزة سیاست خارجی اقدام کردند.  
ادامه مطلب ...