علیرضا نوری
استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتیعلیرضا نوری
استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتیموازنه و ثبات دوسطحی در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه؛ پیامدها بر امنیت و منافع ایران
موازنه و ثبات دوسطحی در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه؛ پیامدها بر امنیت و منافع ایرانچکیده
هدف این مقاله بررسی مفاهیم موازنه و ثبات در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه و تهدیدها و منافع متبادر از این ناحیه برای ایران است. مداخله‌گری روسیه در تغییر مولفه‌های نظم خاورمیانه از جمله ساخت قدرت، کارگزار و روندها مشهود است. این تأثیرگذاری کمتر با اتکاء به منابع ذاتی روسیه و بیشتر به دلیل ضعف رقیب یعنی غرب/امریکا صورت پذیرفته است. لذا، مسکو با رویکرد عملگرا، درنظرداشتِ منابع محدود خود و توجه به پویایی‌های منطقه به‌ویژه امکان سرریز سریع بی‌ثباتی‌ها و تهدیدها از این جغرافیا به مناطق مجاور و عرصه بین‌الملل، تأمین منافع بلندمدت خود را در گرو برقراری موازنه و ثبات راهبردی در دو سطح می‌داند. این مقاله با رویکرد سیستمی و توجه به ارتباط متقابل عناصر موازنه و ثبات و در قالب دو مفهوم ثبات راهبردی و کنسرت قدرت‌ها این موضوع را تحلیل می‌کند. در سطح منطقه‌ای موازنه‌گری با امریکا از یک سو و مساعدت به روابط متوازن بین قدرت‌های منطقه از سوی دیگر هدفِ کلان ایجاد ثبات راهبردی را دنبال می‌کنند. گرچه این سیاست بیشتر بر سطح کلان و مفهوم کنسرت قدرت‌های بزرگ از جمله همکاری با امریکا متمرکز است، اما نظر به تضعیف خودبسندگی این قدرت‌ها در امر حکومت‌مداری جهانی بدون جلب همکاری قدرت‌های منطقه‌ای از جمله ایران برقراری موازنه و ثبات راهبردی ممکن نیست. لذا، در جمع‌بندی تأکید می‌شود که روسیه با درک این واقعیت راهبرد موازنه و ثبات در خاورمیانه را با رویکرد دوسطحی دنبال می‌کند که از لازمه‌های آن همکاری با تهران در سطح منطقه‌ای است. گرچه سطحِ کلانِ سیاست موازنه و ثبات روسیه در مفهوم حکومت‌مداری جهانی محدودیت‌هایی برای ایران ایجاد می‌کند، اما برخی ابعاد آن از جمله بازدارندگی در برابر رفتارهای بی‌ثبات‌ساز امریکا و متحدان آن در راستای منافع تهران است. تعامل با ایران در منطقه نیز تأییدی بر اهمیت تهران در سیستم سیاسی و امنیتی منطقه است.
واژگان کلیدی: ایران، روسیه، خاورمیانه، موازنه، ثبات راهبردی، کنسرت قدرت‌ها، قدرت‌های منطقه‌ای.
نویسنده: علیرضا نوری
منبع: فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 22، شماره 83 - شماره پیاپی 1، بهار 1398، صص 97-73
متن کامل: اینجا
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد